Jak rodzice mogą zapobiegać depresji i zaburzeniom lękowym u dzieci już na początku ich życia.
- 11 mar 2023
- 5 minut(y) czytania
Zaktualizowano: 4 kwi 2024
Niniejszy artykuł kieruję zarówno do rodziców, jak i do opiekunów, osób sprawujących nadzór i funkcję wychowawczą nad dziećmi, jak pracownicy żłobków, przedszkoli czy szkół podstawowych. Spójne i jasne zasady w każdym środowisku, w którym przebywa dziecko, dają poczucie jasności i bezpieczeństwa, uporządkowania świata i zrozumienia panujących w nim zasad. Tekst ten udowadnia również, jak bez pomocy psychologa czy psychoterapii możesz zatroszczyć się o zdrowie psychicznie Twojego dziecka, ale również i Twoje.
Rozwój dziecka, to nie tylko nabywanie nowych umiejętności.
Rozwój dziecka jest procesem skomplikowanym, ale jednocześnie fascynującym. W trakcie pierwszych lat życia maluchy rozwijają się w sposób dynamiczny, poznając świat i zdobywając nowe umiejętności. Wczesne lata życia są kluczowe dla budowania podstawowych umiejętności emocjonalnych, które mają wpływ na całe dalsze życie. Wraz z upływem czasu, dziecko rozwija się w różnych obszarach, takich jak emocje, intelekt, poznawanie i zachowanie społeczne. Jednak, aby rozwój ten mógł przebiegać prawidłowo, dzieci potrzebują odpowiedniej opieki i wsparcia ze strony rodziców.
Wraz z postępem badań nad rozwojem dzieci, coraz więcej uwagi zwraca się na potrzeby psychologiczne małych dzieci. Naukowcy i specjaliści w dziedzinie psychologii, tak jak Jeffrey Young, identyfikują kilka podstawowych potrzeb, które muszą być zaspokojone w ciągu pierwszych lat życia, aby dziecko mogło rozwijać się w sposób zdrowy i zrównoważony. W niniejszym artykule skupię się na 6 podstawowych potrzebach psychologicznych wg. Jeffrey'a Younga i przedstawię, w jaki sposób rodzice mogą pomóc swojemu dziecku w zaspokojeniu tych potrzeb, aby zapobiec pojawieniu się problemów emocjonalnych w wieku nastoletnim, takich jak depresja i zaburzenia lękowe.
6 podstawowych potrzeb psychologicznych
Jeffrey Young, amerykański psycholog, opracował teorię dotyczącą 6 podstawowych potrzeb psychologicznych, które muszą być spełnione, aby człowiek mógł rozwijać się w sposób zdrowy. Wszystkie te potrzeby są ze sobą powiązane i wzajemnie oddziałują na siebie. Niedoskonałe zaspokojenie którejkolwiek z tych potrzeb u dziecka może przyczynić się do wystąpienia depresji i zaburzeń lękowych w wieku nastoletnim.
1. Potrzeba bezpieczeństwa
Potrzeba bezpieczeństwa to potrzeba czucia się chronionym i bezpiecznym. Jest to podstawowa potrzeba, która musi być spełniona, aby dziecko mogło rozwijać się w sposób zdrowy. Dzieci, które nie czują się bezpieczne, mogą rozwijać lęk i problemy z samoregulacją emocjonalną.
2. Potrzeba kontaktu z innymi
Potrzeba kontaktu z innymi to potrzeba przynależności i miłości. Dzieci potrzebują relacji z innymi ludźmi, aby czuć się kochanymi i zrozumianymi. Dzieci, które nie otrzymują wystarczającej ilości uwagi i miłości od rodziców, mogą czuć się odrzucone i “inne”, co wpływa negatywnie na poczucie własnej wartości.
3. Potrzeba autonomii
Potrzeba autonomii to potrzeba niezależności i samodzielności. Dzieci potrzebują mieć poczucie kontroli nad swoim życiem i podejmowania decyzji. Rodzice powinni zachęcać dzieci do podejmowania decyzji i dawania im swobody w wyborze własnych działań. Brak autonomii może prowadzić do poczucia bezradności i braku kontroli nad swoim życiem, co może mocno przyczynić się do pojawienia się zaburzeń lękowych lub depresji w późniejszym wieku.
4. Potrzeba poczucia własnej wartości
Potrzeba poczucia własnej wartości to potrzeba akceptacji siebie samego i poczucia, że jest się ważnym i potrzebnym. Rodzice powinni pochwalać i doceniać swoje dzieci za ich osiągnięcia i dokonania, aby pomóc im w zaspokajaniu tej potrzeby. Brak poczucia własnej wartości może prowadzić do poczucia bezwartościowości siebie i swojego życia oraz depresji.
5. Potrzeba autoekspresji
Potrzeba autoekspresji to potrzeba wyrażania siebie i swoich emocji w sposób kreatywny i wyrazisty, a co najważniejsze - w zgodzie ze sobą. Brak autoekspresji może prowadzić do poczucia frustracji i zniechęcenia, a także do problemów z samoregulacją emocjonalną.
6. Potrzeba realnych ograniczeń
Potrzeba realnych ograniczeń to potrzeba bycia kierowanym i posiadania jasno określonych granic. Dzieci od początku własnego rozwoju potrzebują wytyczonych przez rodziców granic, aby czuć się bezpiecznie i wiedzieć, czego mogą oczekiwać. Rodzice powinni ustanawiać jasne i konsekwentne reguły, aby pomóc dziecku zaspokoić tę potrzebę. Brak realnych ograniczeń może prowadzić do poczucia chaosu i braku porządku, frustracji, lęku przed np. podejmowaniem decyzji, a w konsekwencji negatywną oceną siebie samego.
Niezaspokajanie którejkolwiek z tych 6 podstawowych potrzeb psychologicznych może prowadzić do problemów emocjonalnych w wieku nastoletnim, w tym depresji i zaburzeń lękowych. Dzieci, które doświadczają braku bezpieczeństwa, kontaktu z innymi, autonomii, poczucia własnej wartości, autoekspresji i realnych ograniczeń, są bardziej podatne na rozwój problemów emocjonalnych i zachowań ryzykownych.
Jak rodzice mogą wspierać i zaspokajać te potrzeby?
Rodzice odgrywają kluczową rolę w zaspokajaniu potrzeb psychologicznych swojego dziecka, aby pomóc mu rozwijać się w sposób zdrowy i zrównoważony. Poniżej przedstawiam kilka sposobów, które mogą pomóc dziecku w zaspokajaniu 6 podstawowych potrzeb psychologicznych:
Potrzeba bezpieczeństwa - stwórz dziecku bezpieczne i stabilne środowisko. Dzieci potrzebują poczucia, że ich potrzeby zostaną zaspokojone, a ich rodzice będą je chronić. Możesz pomóc swojemu maluchowi zaspokajać tę potrzebę, zapewniając stałą opiekę, przewidywalne środowisko, stały harmonogram i rutynę.
Potrzeba kontaktu z innymi - dzieci potrzebują bliskich kontaktów z innymi ludźmi, zwłaszcza z rodzicami. Poświęcaj im czas na interakcję i zabawę, słuchaj ich potrzeb i słów, pokazuj empatię i zrozumienie, a także pomagaj budować relacje z innymi ludźmi, takimi jak dalsza rodzina, przyjaciele i sąsiedzi.
Potrzeba autonomii - jak zapewne zauważyłeś Twoje dziecko chce robić coraz więcej rzeczy samodzielnie. Dzieci potrzebują poczucia kontroli nad swoim życiem, aby czuć się pewnie. Pozwól więc Twojemu dziecku podejmować decyzje, takie jak wybór ubrania czy zabawki, a także daj mu wolność w eksploracji świata wokół siebie, oczywiście jednocześnie dbając o jego bezpieczeństwo.
Potrzeba poczucia własnej wartości - rodzice są pierwszymi osobami, które mogą i powinni dostrzegać w dziecku talenty, predyspozycje i wartość samą w sobie. Dzieci potrzebują pozytywnych informacji zwrotnych i uznania za swoje osiągnięcia, aby poczuć się wartościowe i kompetentne. Chwal dziecko za jego sukcesy, zachęcaj do próbowania nowych rzeczy, a także stawiaj realistyczne cele i pomagaj w ich osiąganiu.
Potrzeba autoekspresji - im młodsze dziecko, tym mniej kontroluje swoje emocje. Dzieci potrzebują możliwości wyrażania siebie i swoich emocji, aby rozwijać swoją kreatywność i zdolności artystyczne. Zachęcaj więc swoje dziecko do wyrażania własnych myśli i uczuć, słuchaj jego pomysłów i twórczych impulsów, a także dawaj mu narzędzia do twórczego wyrażania siebie, takie jak farby, długopisy, czy instrumenty muzyczne, i inne.
Potrzeba realnych ograniczeń - dzieci potrzebują jasnych granic i wytyczonych ram, aby czuć się bezpiecznie i pewnie. Spróbuj ustanawiać jasne i konsekwentne reguły, a także wyjaśniać swojemu dziecku, dlaczego są one ważne. Istotne jest również, aby rodzice stosowali pozytywne sposoby dyscyplinowania, takie jak zwracanie uwagi na pozytywne zachowania, a nie tylko na negatywne, oraz wykorzystywali skuteczne narzędzia, takie jak kary czasowe lub odjęcie przywilejów.
Jak widzisz, rodzice odgrywają kluczową rolę w zaspokajaniu potrzeb psychologicznych swojego dziecka. Zapewnienie dziecku bezpiecznego i stabilnego środowiska, czasu i uwagi, autonomii, pozytywnych informacji zwrotnych, możliwości autoekspresji i jasnych granic może pomóc dziecku rozwijać się w sposób zdrowy i prawidłowy. W ten sposób, już na wczesnym etapie rozwoju swojego dziecka możesz zapobiegać depresji i zaburzeniom lękowym w wieku nastoletnim. Pamiętaj, lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Zaspokajanie 6 podstawowych potrzeb nie kończy się na etapie ukończenia szkoły lub wieku dojrzewania, kiedy dziecko staje się nastolatkiem, a później młodym dorosłym. To ciągły proces dbania o najmłodsze, następnie uczenia już starszego, nastolatka, jak dbać o własne. Być może sam odnalazłeś się w tych potrzebach, być może czujesz, że nie do końca są one w Tobie zaspokojone. Nigdy nie jest za późno. Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś sam zaczął dbać o ich zaspokojenie TERAZ.
Przeczytaj również:
Comments